MENANDLIFE AWARDS 2024
MENANDLIFE AWARDS 2024

Nghịch lý Bill Gates

Dù cho đi hàng tỷ USD, tài sản của Bill Gates vẫn tăng. Điều này đặt ra câu hỏi về cách hoạt động từ thiện không chỉ của Bill Gates, mà còn là giới siêu giàu tại Mỹ.

Mùa thu năm ngoái, Netflix công chiếu bộ phim tài liệu 3 phần hứa hẹn cho người xem cái nhìn hiếm hoi về cuộc sống của một trong những doanh nhân gây tranh cãi nhất lịch sử.

Hơn 3 tiếng đồng hồ, "Inside Bill’s Brain" cho chúng ta thấy những khía cạnh đầy cảm xúc của Bill Gates trước cái chết của mẹ ông và người bạn thân kiêm đồng sáng lập Microsoft, Paul Allen.

Nhưng xuyên suốt bộ phim, vẫn là hình ảnh chuyên gia công nghệ đầy tham vọng, bộ óc thiên tài và là nhà từ thiện giàu lòng nhân ái. "Inside Bill’s Brain" mang mô-típ rất điển hình: Phỏng vấn những người xung quanh Gates, cố gắng vẽ nên bức tranh toàn diện nhất về tỷ phú giàu thứ 2 thế giới.

"Inside Bill's brain" là bộ phim hiếm hoi có sự góp mặt của Bill Gates. Ảnh: The Nation.

Bên trong bộ não Bill Gates

Trong tập đầu tiên, đạo diễn Davis Guggenheim thể hiện sự hiểu biết sâu rộng của Gates bằng phỏng vấn người bạn của ông, Bernie Noe. “Anh ta có thể đọc 150 trang giấy một giờ, nhớ đến 90% nội dung”, Noe nói.

Tuy nhiên, Guggenheim không đề cập đến chi tiết Guggenheim chính là hiệu trưởng của trường Lakeside, là nơi mà quỹ từ thiện Bill & Melinda Gates đã trao 80 triệu USD. Nhà làm phim cũng không nhắc đến xung đột lợi ích khác: Nhà Gates dùng quỹ từ thiện của mình rót tiền vào ngôi trường tư thục mà con ông lẫn Bill từng theo học, học phí vốn lên đến 35.000 USD/năm.

Vào thời điểm "Inside Bill’s Brain" ra mắt, việc Bill Gates thảo luận hợp tác từ thiện với Jeffrey Epsteins - kẻ bị kết án năm ngoái vì lạm dụng tình dục - cũng bắt đầu tràn ngập trên các mặt báo.

Dù hợp tác không thành, nó cũng dấy lên những vấn đề về đạo đức xung quanh quỹ Gates Foundation sở hữu 50 tỷ USD, vốn chịu rất ít sự giám sát của chính phủ và công chúng trong suốt hai thập kỷ qua.

Nếu những nỗ lực tận dụng sự giàu có để tranh cử tổng thống của tỷ phú chuyên từ thiện Michael Bloomberg bị chỉ trích mạnh mẽ trên sóng truyền thông, Gates lại chứng minh một điều: Từ thiện chính là con đường dễ dàng và thuận lợi nhất để có được quyền lực chính trị.

Khi tuyên bố dừng lãnh đạo Microsoft để tập trung hoạt động từ thiện vào năm 2008, Gates đã cho biết ý định hợp tác với các doanh nghiệp tư nhân để cung cấp sản phẩm và công nghệ công cộng, như cách mà Microsoft đã làm để mở rộng mạng lưới kinh doanh.

Mô tả hướng tiếp cận của mình, Gates cho rằng công việc ông đang làm là “chủ nghĩa tư bản sáng tạo” và “từ thiện xúc tác”. Ông nói muốn thúc đẩy “tất cả công cụ tư bản” nhằm “kết nối sứ mệnh từ thiện với sức mạnh của doanh nghiệp tư nhân”.

Bill Gates dường như đã tạo kiểu từ thiện mà đôi khi, đối tượng thụ hưởng không phải những người nghèo. Ảnh: Jason Seiler.

Kết quả, mô hình từ thiện với mục tiêu và đối tượng trợ giúp đôi khi không phải là những người nghèo, mà là nhóm giàu nhất thế giới đã ra đời.

The Nation thực hiện cuộc điều tra hơn 19.000 khoản tài trợ mà quỹ Gates đầu tư trong 2 thập kỷ qua, phát hiện gần 2 tỷ USD tiền quyên góp từ thiện được khấu trừ thuế cho các công ty tư nhân. Danh sách này gồm những tập đoàn hàng đầu thế giới như GlaxoSmithKline, Unilever, IBM và NBC Universal Media.

Các doanh nghiệp này được giao nhiệm vụ phát triển thuốc mới, cải thiện vệ sinh tại những nước đang phát triển, phát triển sản phẩm tài chính cho người dùng theo đạo Hồi. Cuối cùng là truyền thông tích cực cho những hoạt động trên.

Warren Buffet cam kết đầu tư 30 tỷ USD vào quỹ Gates. Ảnh: Yahoo.

Quỹ Gates thậm chí trao 2 triệu USD cho Participant Media để quảng bá bộ phim tài liệu "Waiting for Superman" của David Guggenheim, qua đó thúc đẩy những nỗ lực từ thiện nổi bật của quỹ. Khoản quyên góp từ thiện này chỉ là phần nhỏ trong số 250 triệu USD quỹ đã chi cho các công ty và tổ chức khác để truyền thông cho quỹ.

Linsey McCoey, Giáo sư xã hội học tại trường Đại học Essex, tác giả cuốn sách “No such thing as a Free Gift” (Không có gì là miễn phí) cho rằng số tiền mà Bill Gates tặng các tập đoàn là điều chưa từng có.

“Họ đã tạo ra một trong những tiền lệ có vấn đề nhất lịch sử, bằng cách khiến cho các tập đoàn cảm thấy họ chính là những đối tượng xứng đáng hưởng từ thiện trong thời điểm phúc lợi công ty ở mức cao nhất”, Giáo sư luật Linsey McCoey nói.

Nghiên cứu của McGoey làm nổi bật các khoản tài trợ từ thiện của quỹ Gates cho công ty tư nhân. Điển hình trong số đó có thể kể đến 19 triệu USD quyên góp cho Mastercard vào năm 2014 nhằm “tăng việc tiêu thụ sản phẩm tài chính kỹ thuật số của người nghèo” ở Kenya.

Số tiền mà quỹ Gates đã đầu tư. Đây đều là những công ty quỹ Gates có sở hữu cổ phiếu hoặc trái phiếu. Ảnh: The Nation.

Mastercard từng nêu mối quan tâm trong xây dựng mạng lưới khách hàng mới khi còn 2,5 tỷ người trên thế giới không sử dụng tài khoản ngân hàng. Vậy tại sao công ty này lại cần một nhà từ thiện giàu có để trợ cấp cho công việc của mình? Tại sao Bill và Melinda Gates được giảm thuế cho khoản đóng góp kể trên?

Chưa hết, tại thời điểm quyên góp, tháng 11/2014, quỹ của Bill còn đầu tư đáng kể vào Mastercard thông qua số cổ phần tại Berkshire Hathaway của Warren Buffett. Còn về Warren, huyền thoại đầu tư này đã cam kết sẽ rót 30 tỷ USD cho quỹ nhà Gates.

250 triệu USD tài trợ của quỹ Gates nói trên đều dành cho các công ty mà quỹ này nắm giữ cổ phiếu và trái phiếu như Merck, Novartis, GlaxoSmithKline, Vodafone, Sanofi, Ericsson, LG, Medtronic, Teva và nhiều công ty khởi nghiệp với các khoản tài trợ cho những dự án như phát triển thuốc, hệ thống theo dõi sức khỏe hoặc dịch vụ ngân hàng di động.

Việc quỹ từ thiện trao tiền cho công ty mà nó sở hữu một phần và được hưởng lợi ích tài chính từ đó, là biểu hiện xung đột tài chính rõ ràng. Nhưng nhiều thành viên trong Sở Thuế vụ Mỹ lại không nhìn ra được điều này?

Đừng dạy người giàu tiêu tiền, nhưng tiền của ai?

Quỹ Gates chưa từng trả lời cụ thể về hoạt động của mình trong khu vực tư nhân, cũng không cung cấp thông tin về số tiền đã trao cho doanh nghiệp với lý do “một vài khoản tài trợ được thực hiện thông qua các đối tác phi lợi nhuận lẫn có lợi nhuận, rất khó để tính toán chính xác”.

Tuy nhiên, tại các sự kiện kết nối doanh nghiệp, Bill Gates công khai thúc đẩy đầu tư của quỹ với các công ty. Trong những bài phát biểu tại Viện Doanh nghiệp Mỹ năm 2013 và ở Microsoft năm 2014, ông cho biết có khoảng 6-10 triệu sinh mạng được quỹ của ông cứu sống thông qua “quan hệ đối tác với các công ty dược phẩm”.

Nhưng quỹ của Gates đang triển khai nhiều thứ hơn là chỉ hợp tác đơn thuần với các công ty. Quỹ trợ cấp chi phí nghiên cứu, mở ra thị trường cho sản phẩm của công ty, cung cấp vốn cho những dự án trọng điểm theo cách bí mật, chưa bao giờ được kiểm tra công khai.

Dù cho đi hàng tỷ USD, tài sản Bill Gates hay của quỹ Gates vẫn tăng theo thời gian. Ảnh: Forbes.

Bill Gates thường tỏ ra tự hào khi đã trả 10 tỷ USD thuế, nhiều hơn bất kỳ công dân nào. Nhưng không ai có thể kiểm chứng được sự thật trên, khi quỹ của ông không hề trưng ra tờ khai thuế hay bất cứ thông tin chứng minh nào. Gates hoàn toàn có thể tránh nộp thuế thông qua các hoạt động từ thiện.

Theo Bill và Melinda, họ đã tiết kiệm được 11%, tương đương 4 tỷ USD tiền thuế trên 36 tỷ USD quyên góp từ thiện trong năm 2018. Quỹ không cung cấp bất kỳ tài liệu liên quan đến con số trên, nhưng theo ước tính độc lập từ những chuyên gia về thuế như Giáo sư luật tại Đại học Boston, Mỹ là Ray Madoff, con số này có thể lên đến ít nhất 40%, tương đương 14 tỷ USD.

Cũng theo Madoff, lợi ích thuế mà hoạt động từ thiện mang đến cho giới siêu giàu là vô cùng khổng lồ như tránh thuế thặng dư vốn (thường là 15%) và thuế bất động sản (40%) đối với tổng tài sản trên 11,58 triệu USD. Do đó, với trường hợp của Gates, số tiền là rất nhiều.

Trong 5 năm, số tiền mà quỹ Gates thu được lại nhiều hơn là cho đi. Ảnh: Bill and Melinda Gates Foundation.

Như nhiều chuyên gia về thuế khác, Madoff nhấn mạnh những khoản tiết kiệm thuế này vốn là tiền trợ cấp công cộng mà mỗi cá nhân phải giao nộp cho Kho bạc Mỹ để xây cầu, nghiên cứu y tế hoặc giao cho Sở thuế vụ. Nếu Bill và Melinda Gates không đóng thuế đầy đủ, người dân sẽ phải bù lại khoảng thiếu hụt hoặc đơn giản là sống trong thế giới mà phúc lợi xã hội đến từ giới siêu giàu chứ không phải là chính phủ.

“Mọi người thường băn khoăn người giàu đang làm gì trên đồng tiền của chính họ và đồng tiền của chúng ta. Đó chính là điểm mấu chốt cho cuộc tranh luận này. Người ta thường nói đừng dạy người giàu cách tiêu tiền. Nhưng khi họ nhận được những lợi ích đáng kể về thuế, đó cũng là tiền của chúng ta. Đó là lý do ta cần những điều luật về cách họ tiêu tiền của người dân”, Madoff cho biết.

Đương nhiên, ông chủ các quỹ từ thiện lớn có những nhóm lợi ích đặc biệt để lách qua. Tổ chức Philanthropy Roundtable tự nêu sứ mệnh của hội là chống lại “áp lực ngày càng tăng từ một số tổ chức cộng đồng cố đưa từ thiện tư nhân vào tiêu chuẩn thống nhất, kêu gọi tăng kiểm soát từ chính phủ".

Tổ chức phi lợi nhuận này nhận được tài trợ từ các tỷ phú cánh hữu có ảnh hưởng, gồm hàng trăm nghìn USD từ quỹ tư nhân của Charles Koch. Nó cũng nhận tiền từ quỹ Gates: 9 khoản tài trợ từ 2005 đến 2017 trị giá 2,5 triệu USD, hầu hết dành cho chi phí hoạt động chung. Người phát ngôn của quỹ tuyên bố những khoản quyên góp này nhằm mục đích “huy động nhà tài trợ ủng hộ các chính sách công cộng vì những hành động xa hơn”.

Tuy nhiên, ở một số thời điểm nhất định, tổ chức này dường như chỉ phục vụ lợi ích riêng của những tỷ phú sử dụng từ thiện để tác động đến chính sách công như Gates hay Koch. Hiện tại, vẫn chưa thể làm rõ cách Philanthropy Roundtable đóng góp cho sứ mệnh “giúp mọi người sống khỏe mạnh, làm việc năng suất” và “giúp cho những người nghèo nhất quyền được thay đổi cuộc sống” của quỹ Gates.

Thông qua từ thiện, Bill Gates từ một CEO gắn với hình ảnh độc quyền Microsoft, trở thành nhà tỷ phú hoạt động xã hội nổi tiếng nhất. Ảnh: AFP.

Dù chưa có bằng chứng cụ thể Bill và Melinda sử dụng quỹ từ thiện để làm giàu cho bản thân hay quỹ của họ, không thể phủ nhận rất nhiều hoạt động từ thiện do nhà Gates tổ chức chủ yếu chỉ phục vụ cho mục đích cá nhân.

Những lợi ích này có thể là ủng hộ tiền cho trường mà con cái họ theo học, các công ty mà quỹ Gates sở hữu một phần, những nhóm lợi ích đặc biệt bảo vệ cho giới siêu giàu Mỹ, tiết kiệm hàng tỷ USD tiền thuế cho họ.

Các tổ chức từ thiện cũng đã thay đổi ngoạn mục hình ảnh của Bill Gates trong mắt công chúng, biến ông từ một trong những CEO gay gắt hàng đầu trở thành người được ngưỡng mộ nhất trên thế giới. Mô hình từ thiện của Gates còn truyền cảm hứng về kỷ nguyên "cho đi" hàng tỷ USD làm từ thiện của những tỷ phú gây tranh cãi như Mark Zuckerberg hay Jeff Bezos.

Theo Zing

Nguồn: Lược dịch bài viết từ The Nation



Bình Luận

Best Retreat Paradise The Year - Six Senses Ninh Van Bay: Nơi chốn chữa lành hoàn hảo giữa vịnh xanh

Nằm tách biệt tại vịnh Ninh Vân nơi mà du khách chỉ có thể ghé thăm bằng tàu cao tốc, Six Senses Ninh Van Bay với bãi biển dài, cát trắng cùng nước biển xanh ngọc bích mang đến cho du khách một kỳ nghỉ tuyệt vời.

Vũ khúc mùa hè tại InterContinental Phu Quoc Long Beach Resort

InterContinental Phu Quoc Long Beach Resort, nơi những tia nắng vàng rực rỡ nhảy múa trên làn da, tiếng sóng biển rì rào như bản nhạc bất tận, và không khí lễ hội ngập tràn mọi giác quan. Hãy để mùa hè này trở thành một bản giao hưởng đầy màu sắc và cảm xúc!

Pandanus Resort và hành trình phát triển 20 năm đầy ấn tượng

Pandanus Resort vừa đánh dấu 20 năm hành trình xây dựng và phát triển đầy tự hào, khẳng định vị thế là một trong số các khu nghỉ dưỡng hàng đầu tại Mũi Né - Phan Thiết. Tiếp nối những thành công đã đạt được, Pandanus Resort hướng đến tương lai với tầm nhìn: "Mang Mũi Né với bản sắc văn hóa và tự nhiên độc đáo đến gần hơn với thế giới."

Giấy Sài Gòn lan toả thông điệp yêu thương

Giấy Sài Gòn đồng hành cùng những khoảnh khắc sum vầy, mang đến cuộc sống tiện nghi với những sản phẩm khăn giấy chất lượng.

Khách sạn VIAS Vũng Tàu vinh dự nhận giải thưởng Tripadvisor Travelers' Choice Awards "Best of the Best" 2025

Khách sạn VIAS Vũng Tàu vừa được vinh danh trong danh sách "Best of the Best" của giải thưởng Tripadvisor Travelers' Choice Awards 2025, khẳng định vị thế là một trong những điểm đến nghỉ dưỡng hàng đầu tại Việt Nam và khu vực châu Á.

Thời khắc “phá kén” rực rỡ cùng BST Hè 2025 của MessyWeekend

Dưới ánh nắng Hè rạng ngời, MessyWeekend tin rằng đây là thời điểm lý tưởng để mọi cá tính thể hiện phiên bản tỏa sáng và sống động nhất.

JW Marriott Phú Quốc giới thiệu ưu đãi mùa hè cùng loạt trải nghiệm đặc sắc

Hè đến, về lại Vịnh Ngọc Lục Bảo để tận hưởng một hành trình nghỉ dưỡng tinh tế cùng những ưu đãi độc quyền, những bữa tiệc mùa hè đậm chất Pháp hay vô vàn trải nghiệm cho cả gia đình tại JW Marriott Phú Quốc . Dịp này, khu nghỉ dưỡng giới thiệu ưu đãi ‘Resort Retreat’, mang đến đặc quyền cho kỳ nghỉ thêm phần rực rỡ, hấp dẫn.

Thưởng lãm trọn vẹn Lễ hội Pháo hoa Đà Nẵng cùng Marriott Bonvoy Moments™

Sáu gói trải nghiệm độc quyền kèm vé VIP tham dự Lễ hội, bao gồm lựa chọn lưu trú tại năm khách sạn và khu nghỉ dưỡng đẳng cấp của Marriott Bonvoy tại Đà Nẵng từ ngày 31/5 đến 12/7/2025.

Bắt nhịp lối sống năng động cùng đồng hồ thông minh GPS Garmin vívoactive 6 thế hệ mới

Garmin chính thức lên kệ vívoactive 6 - mẫu đồng hồ thông minh GPS sở hữu bộ tính năng theo dõi sức khỏe và thể thao mới nhẩt cùng màn hình AMOLED rực rỡ. Với thời lượng pin ấn tượng lên đến 11 ngày, người dùng có thể yên tâm sử dụng cả ngày lẫn đêm mà không bị gián đoạn bởi những lần sạc, từ đó khai thác tối đa các tính năng nổi bật như theo dõi năng lượng cơ thể, huấn luyện giấc ngủ chuyên sâu, hàng loạt bài tập vận động và bộ môn thể thao mới cùng nhiều tính năng mới.

Đầu tư gần 200 tỉ đồng cho hệ thống xạ phẫu bằng robot tích hợp AI, bệnh viện FV tạo bước đột phá trong điều trị ung thư không xâm lấn

Bệnh viện FV vừa công bố đầu tư hệ thống xạ phẫu CyberKnife S7 – hệ thống xạ phẫu bằng robot duy nhất trên thế giới có thể điều trị khối u ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể mà không cần phẫu thuật, mở ra cuộc cách mạng trong điều trị ung thư bằng phương pháp không xâm lấn, an toàn hơn và chính xác hơn.

Trên tay Acerpure COOL C2-UVC và Acerpure COZY F2: Giải pháp cho mùa hè nắng nóng và ô nhiễm!

Nắng nóng và ô nhiễm không khí đang ảnh hưởng đến rất nhiều người. Gần đây, nhiệt độ ngoài trời ở TP.HCM liên tục chạm ngưỡng 35–38 °C, độ ẩm cao khiến không khí trong nhà nhanh chóng trở nên ngột ngạt, ảnh hưởng đến giấc ngủ, công việc và chất lượng sinh hoạt hàng ngày. Acerpure C2‑UVC được xem là giải pháp lọc không khí và làm mát thông minh khi được trang bị nhiều tính năng thông minh.

Từ biển cả đến bàn ăn: Câu chuyện hai gian bếp tại Mia Nha Trang

Tại Mia Nha Trang, ẩm thực không đơn thuần là một phần trong hành trình nghỉ dưỡng - mà là bản giao hưởng của cảm xúc, thiên nhiên, và nghệ thuật sống đẹp. Ẩm thực nơi đây thì thầm kể những câu chuyện về đại dương xanh thẳm, về bàn tay tận tụy của người đầu bếp và về những khoảnh khắc ngập tràn cảm hứng bên bàn ăn. Vào những ngày đầu mùa hạ trời xanh ngắt, vài cụm mây bồng trôi lững thững qua miền duyên hải, hai nhà hàng biểu tượng của Mia Nha Trang - Kitchen by the Sea và La Baia - mở ra một thế giới vị giác riêng biệt, nhưng vẫn hoà quyện trong một tinh thần đậm đà bản sắc không thể nhầm lẫn.

Khách sạn Windsor Plaza ra mắt dịch vụ “Hành Trình Thanh Âm Chữa Lành”

Khách sạn Windsor Plaza được xem là khách sạn 5 sao đầu tiên tại TPHCM chính thức giới thiệu dịch vụ “Hành Trình Thanh Âm Chữa Lành” với mong muốn mang đến cho khách thêm trải nghiệm sống khỏe, cân bằng thân, tâm, trí, giúp khai mở nguồn năng lượng tích cực từ bên trong, đem đến những khám phá bản thân đầy cảm hứng và mới mẻ.

ASUS ra mắt Máy tính All-in-One ASUS V440 thiết kế tinh giản, tối ưu hiệu năng

ASUS hôm nay chính thức ra mắt Máy tính All-in-One ASUS V440, dòng máy tính All-in-One (máy tính tất cả trong một) hoàn toàn mới, sở hữu thiết kế hướng đến người dùng mỏng nhẹ, tinh tế và tối ưu hiệu năng, phù hợp với gia đình hiện đại và môi trường làm việc chuyên nghiệp. Với màn hình NanoEdge 24 inch, vi xử lý lên đến Intel® Core™ i5-13420H và RAM DDR5 16GB, V440 được thiết kế để xử lý các tác vụ đòi hỏi cao và đa nhiệm một cách trơn tru, sẵn sàng đồng hành trong công việc, sáng tạo và giải trí.

BYD Việt Nam triển khai chương trình ưu đãi đặc biệt “Mua xe nhận quà, không lo lãi suất”

Đón đầu xu thế sống xanh và phát triển bền vững, Công ty TNHH Ô tô BYD Việt Nam (BYD Việt Nam) kết hợp cùng Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) triển khai chương trình “Mua xe nhận quà, không lo lãi suất” (Chương trình*), dành cho tất cả khách hàng mua xe năng lượng mới của BYD.

Giới thiệu Wedding Showcase tại JW Marriott Saigon – Khu vườn cho tình yêu nở rộ

Thương hiệu khách sạn hàng đầu tại thành phố Hồ Chí Minh – JW Marriott Hotel & Suites Saigon cho ra mắt sự kiện “Blooming Love - Wedding Showcase” (Tạm dịch: Nơi tình yêu nở rộ - Triển lãm cưới cao cấp) diễn ra trong hai ngày 10 và 11 tháng năm tại sảnh yến tiệc của khách sạn.

Định vị thành công trong Ngành Thẩm định rủi ro: Bài học từ những chuyên gia hàng đầu Việt Nam

Trong bối cảnh tài chính đang thay đổi nhanh chóng của Việt Nam, nghề Phân tích Rủi ro và Định phí bảo hiểm đang nổi lên trong việc xây dựng nền tảng cho sự đổi mới và ổn định. Ngành nghề độc đáo này, nổi bật vì kết hợp giữa toán học, tài chính và phân tích dữ liệu, đang thu hút sự chú ý của những chuyên gia trẻ tìm kiếm sự nghiệp mang lại ổn định về tài chính, thử thách trí tuệ, hoàn thiện bản thân và tác động tích cực đến xã hội.

Chào hè, chào vô vàn ưu đãi cùng trải nghiệm tại “Quận Vui”

Mùa hè rực rỡ đã đến! Còn gì lý tưởng hơn một chuyến “getaway” sang-xịn-mịn tại Quận Vui – nơi cặp đôi tận hưởng riêng tư, gia đình quẩy hết mình, giải trí đẳng cấp mọi khoảnh khắc!