MENANDLIFE AWARDS 2024
MENANDLIFE AWARDS 2024

Nghịch lý Bill Gates

Dù cho đi hàng tỷ USD, tài sản của Bill Gates vẫn tăng. Điều này đặt ra câu hỏi về cách hoạt động từ thiện không chỉ của Bill Gates, mà còn là giới siêu giàu tại Mỹ.

Mùa thu năm ngoái, Netflix công chiếu bộ phim tài liệu 3 phần hứa hẹn cho người xem cái nhìn hiếm hoi về cuộc sống của một trong những doanh nhân gây tranh cãi nhất lịch sử.

Hơn 3 tiếng đồng hồ, "Inside Bill’s Brain" cho chúng ta thấy những khía cạnh đầy cảm xúc của Bill Gates trước cái chết của mẹ ông và người bạn thân kiêm đồng sáng lập Microsoft, Paul Allen.

Nhưng xuyên suốt bộ phim, vẫn là hình ảnh chuyên gia công nghệ đầy tham vọng, bộ óc thiên tài và là nhà từ thiện giàu lòng nhân ái. "Inside Bill’s Brain" mang mô-típ rất điển hình: Phỏng vấn những người xung quanh Gates, cố gắng vẽ nên bức tranh toàn diện nhất về tỷ phú giàu thứ 2 thế giới.

"Inside Bill's brain" là bộ phim hiếm hoi có sự góp mặt của Bill Gates. Ảnh: The Nation.

Bên trong bộ não Bill Gates

Trong tập đầu tiên, đạo diễn Davis Guggenheim thể hiện sự hiểu biết sâu rộng của Gates bằng phỏng vấn người bạn của ông, Bernie Noe. “Anh ta có thể đọc 150 trang giấy một giờ, nhớ đến 90% nội dung”, Noe nói.

Tuy nhiên, Guggenheim không đề cập đến chi tiết Guggenheim chính là hiệu trưởng của trường Lakeside, là nơi mà quỹ từ thiện Bill & Melinda Gates đã trao 80 triệu USD. Nhà làm phim cũng không nhắc đến xung đột lợi ích khác: Nhà Gates dùng quỹ từ thiện của mình rót tiền vào ngôi trường tư thục mà con ông lẫn Bill từng theo học, học phí vốn lên đến 35.000 USD/năm.

Vào thời điểm "Inside Bill’s Brain" ra mắt, việc Bill Gates thảo luận hợp tác từ thiện với Jeffrey Epsteins - kẻ bị kết án năm ngoái vì lạm dụng tình dục - cũng bắt đầu tràn ngập trên các mặt báo.

Dù hợp tác không thành, nó cũng dấy lên những vấn đề về đạo đức xung quanh quỹ Gates Foundation sở hữu 50 tỷ USD, vốn chịu rất ít sự giám sát của chính phủ và công chúng trong suốt hai thập kỷ qua.

Nếu những nỗ lực tận dụng sự giàu có để tranh cử tổng thống của tỷ phú chuyên từ thiện Michael Bloomberg bị chỉ trích mạnh mẽ trên sóng truyền thông, Gates lại chứng minh một điều: Từ thiện chính là con đường dễ dàng và thuận lợi nhất để có được quyền lực chính trị.

Khi tuyên bố dừng lãnh đạo Microsoft để tập trung hoạt động từ thiện vào năm 2008, Gates đã cho biết ý định hợp tác với các doanh nghiệp tư nhân để cung cấp sản phẩm và công nghệ công cộng, như cách mà Microsoft đã làm để mở rộng mạng lưới kinh doanh.

Mô tả hướng tiếp cận của mình, Gates cho rằng công việc ông đang làm là “chủ nghĩa tư bản sáng tạo” và “từ thiện xúc tác”. Ông nói muốn thúc đẩy “tất cả công cụ tư bản” nhằm “kết nối sứ mệnh từ thiện với sức mạnh của doanh nghiệp tư nhân”.

Bill Gates dường như đã tạo kiểu từ thiện mà đôi khi, đối tượng thụ hưởng không phải những người nghèo. Ảnh: Jason Seiler.

Kết quả, mô hình từ thiện với mục tiêu và đối tượng trợ giúp đôi khi không phải là những người nghèo, mà là nhóm giàu nhất thế giới đã ra đời.

The Nation thực hiện cuộc điều tra hơn 19.000 khoản tài trợ mà quỹ Gates đầu tư trong 2 thập kỷ qua, phát hiện gần 2 tỷ USD tiền quyên góp từ thiện được khấu trừ thuế cho các công ty tư nhân. Danh sách này gồm những tập đoàn hàng đầu thế giới như GlaxoSmithKline, Unilever, IBM và NBC Universal Media.

Các doanh nghiệp này được giao nhiệm vụ phát triển thuốc mới, cải thiện vệ sinh tại những nước đang phát triển, phát triển sản phẩm tài chính cho người dùng theo đạo Hồi. Cuối cùng là truyền thông tích cực cho những hoạt động trên.

Warren Buffet cam kết đầu tư 30 tỷ USD vào quỹ Gates. Ảnh: Yahoo.

Quỹ Gates thậm chí trao 2 triệu USD cho Participant Media để quảng bá bộ phim tài liệu "Waiting for Superman" của David Guggenheim, qua đó thúc đẩy những nỗ lực từ thiện nổi bật của quỹ. Khoản quyên góp từ thiện này chỉ là phần nhỏ trong số 250 triệu USD quỹ đã chi cho các công ty và tổ chức khác để truyền thông cho quỹ.

Linsey McCoey, Giáo sư xã hội học tại trường Đại học Essex, tác giả cuốn sách “No such thing as a Free Gift” (Không có gì là miễn phí) cho rằng số tiền mà Bill Gates tặng các tập đoàn là điều chưa từng có.

“Họ đã tạo ra một trong những tiền lệ có vấn đề nhất lịch sử, bằng cách khiến cho các tập đoàn cảm thấy họ chính là những đối tượng xứng đáng hưởng từ thiện trong thời điểm phúc lợi công ty ở mức cao nhất”, Giáo sư luật Linsey McCoey nói.

Nghiên cứu của McGoey làm nổi bật các khoản tài trợ từ thiện của quỹ Gates cho công ty tư nhân. Điển hình trong số đó có thể kể đến 19 triệu USD quyên góp cho Mastercard vào năm 2014 nhằm “tăng việc tiêu thụ sản phẩm tài chính kỹ thuật số của người nghèo” ở Kenya.

Số tiền mà quỹ Gates đã đầu tư. Đây đều là những công ty quỹ Gates có sở hữu cổ phiếu hoặc trái phiếu. Ảnh: The Nation.

Mastercard từng nêu mối quan tâm trong xây dựng mạng lưới khách hàng mới khi còn 2,5 tỷ người trên thế giới không sử dụng tài khoản ngân hàng. Vậy tại sao công ty này lại cần một nhà từ thiện giàu có để trợ cấp cho công việc của mình? Tại sao Bill và Melinda Gates được giảm thuế cho khoản đóng góp kể trên?

Chưa hết, tại thời điểm quyên góp, tháng 11/2014, quỹ của Bill còn đầu tư đáng kể vào Mastercard thông qua số cổ phần tại Berkshire Hathaway của Warren Buffett. Còn về Warren, huyền thoại đầu tư này đã cam kết sẽ rót 30 tỷ USD cho quỹ nhà Gates.

250 triệu USD tài trợ của quỹ Gates nói trên đều dành cho các công ty mà quỹ này nắm giữ cổ phiếu và trái phiếu như Merck, Novartis, GlaxoSmithKline, Vodafone, Sanofi, Ericsson, LG, Medtronic, Teva và nhiều công ty khởi nghiệp với các khoản tài trợ cho những dự án như phát triển thuốc, hệ thống theo dõi sức khỏe hoặc dịch vụ ngân hàng di động.

Việc quỹ từ thiện trao tiền cho công ty mà nó sở hữu một phần và được hưởng lợi ích tài chính từ đó, là biểu hiện xung đột tài chính rõ ràng. Nhưng nhiều thành viên trong Sở Thuế vụ Mỹ lại không nhìn ra được điều này?

Đừng dạy người giàu tiêu tiền, nhưng tiền của ai?

Quỹ Gates chưa từng trả lời cụ thể về hoạt động của mình trong khu vực tư nhân, cũng không cung cấp thông tin về số tiền đã trao cho doanh nghiệp với lý do “một vài khoản tài trợ được thực hiện thông qua các đối tác phi lợi nhuận lẫn có lợi nhuận, rất khó để tính toán chính xác”.

Tuy nhiên, tại các sự kiện kết nối doanh nghiệp, Bill Gates công khai thúc đẩy đầu tư của quỹ với các công ty. Trong những bài phát biểu tại Viện Doanh nghiệp Mỹ năm 2013 và ở Microsoft năm 2014, ông cho biết có khoảng 6-10 triệu sinh mạng được quỹ của ông cứu sống thông qua “quan hệ đối tác với các công ty dược phẩm”.

Nhưng quỹ của Gates đang triển khai nhiều thứ hơn là chỉ hợp tác đơn thuần với các công ty. Quỹ trợ cấp chi phí nghiên cứu, mở ra thị trường cho sản phẩm của công ty, cung cấp vốn cho những dự án trọng điểm theo cách bí mật, chưa bao giờ được kiểm tra công khai.

Dù cho đi hàng tỷ USD, tài sản Bill Gates hay của quỹ Gates vẫn tăng theo thời gian. Ảnh: Forbes.

Bill Gates thường tỏ ra tự hào khi đã trả 10 tỷ USD thuế, nhiều hơn bất kỳ công dân nào. Nhưng không ai có thể kiểm chứng được sự thật trên, khi quỹ của ông không hề trưng ra tờ khai thuế hay bất cứ thông tin chứng minh nào. Gates hoàn toàn có thể tránh nộp thuế thông qua các hoạt động từ thiện.

Theo Bill và Melinda, họ đã tiết kiệm được 11%, tương đương 4 tỷ USD tiền thuế trên 36 tỷ USD quyên góp từ thiện trong năm 2018. Quỹ không cung cấp bất kỳ tài liệu liên quan đến con số trên, nhưng theo ước tính độc lập từ những chuyên gia về thuế như Giáo sư luật tại Đại học Boston, Mỹ là Ray Madoff, con số này có thể lên đến ít nhất 40%, tương đương 14 tỷ USD.

Cũng theo Madoff, lợi ích thuế mà hoạt động từ thiện mang đến cho giới siêu giàu là vô cùng khổng lồ như tránh thuế thặng dư vốn (thường là 15%) và thuế bất động sản (40%) đối với tổng tài sản trên 11,58 triệu USD. Do đó, với trường hợp của Gates, số tiền là rất nhiều.

Trong 5 năm, số tiền mà quỹ Gates thu được lại nhiều hơn là cho đi. Ảnh: Bill and Melinda Gates Foundation.

Như nhiều chuyên gia về thuế khác, Madoff nhấn mạnh những khoản tiết kiệm thuế này vốn là tiền trợ cấp công cộng mà mỗi cá nhân phải giao nộp cho Kho bạc Mỹ để xây cầu, nghiên cứu y tế hoặc giao cho Sở thuế vụ. Nếu Bill và Melinda Gates không đóng thuế đầy đủ, người dân sẽ phải bù lại khoảng thiếu hụt hoặc đơn giản là sống trong thế giới mà phúc lợi xã hội đến từ giới siêu giàu chứ không phải là chính phủ.

“Mọi người thường băn khoăn người giàu đang làm gì trên đồng tiền của chính họ và đồng tiền của chúng ta. Đó chính là điểm mấu chốt cho cuộc tranh luận này. Người ta thường nói đừng dạy người giàu cách tiêu tiền. Nhưng khi họ nhận được những lợi ích đáng kể về thuế, đó cũng là tiền của chúng ta. Đó là lý do ta cần những điều luật về cách họ tiêu tiền của người dân”, Madoff cho biết.

Đương nhiên, ông chủ các quỹ từ thiện lớn có những nhóm lợi ích đặc biệt để lách qua. Tổ chức Philanthropy Roundtable tự nêu sứ mệnh của hội là chống lại “áp lực ngày càng tăng từ một số tổ chức cộng đồng cố đưa từ thiện tư nhân vào tiêu chuẩn thống nhất, kêu gọi tăng kiểm soát từ chính phủ".

Tổ chức phi lợi nhuận này nhận được tài trợ từ các tỷ phú cánh hữu có ảnh hưởng, gồm hàng trăm nghìn USD từ quỹ tư nhân của Charles Koch. Nó cũng nhận tiền từ quỹ Gates: 9 khoản tài trợ từ 2005 đến 2017 trị giá 2,5 triệu USD, hầu hết dành cho chi phí hoạt động chung. Người phát ngôn của quỹ tuyên bố những khoản quyên góp này nhằm mục đích “huy động nhà tài trợ ủng hộ các chính sách công cộng vì những hành động xa hơn”.

Tuy nhiên, ở một số thời điểm nhất định, tổ chức này dường như chỉ phục vụ lợi ích riêng của những tỷ phú sử dụng từ thiện để tác động đến chính sách công như Gates hay Koch. Hiện tại, vẫn chưa thể làm rõ cách Philanthropy Roundtable đóng góp cho sứ mệnh “giúp mọi người sống khỏe mạnh, làm việc năng suất” và “giúp cho những người nghèo nhất quyền được thay đổi cuộc sống” của quỹ Gates.

Thông qua từ thiện, Bill Gates từ một CEO gắn với hình ảnh độc quyền Microsoft, trở thành nhà tỷ phú hoạt động xã hội nổi tiếng nhất. Ảnh: AFP.

Dù chưa có bằng chứng cụ thể Bill và Melinda sử dụng quỹ từ thiện để làm giàu cho bản thân hay quỹ của họ, không thể phủ nhận rất nhiều hoạt động từ thiện do nhà Gates tổ chức chủ yếu chỉ phục vụ cho mục đích cá nhân.

Những lợi ích này có thể là ủng hộ tiền cho trường mà con cái họ theo học, các công ty mà quỹ Gates sở hữu một phần, những nhóm lợi ích đặc biệt bảo vệ cho giới siêu giàu Mỹ, tiết kiệm hàng tỷ USD tiền thuế cho họ.

Các tổ chức từ thiện cũng đã thay đổi ngoạn mục hình ảnh của Bill Gates trong mắt công chúng, biến ông từ một trong những CEO gay gắt hàng đầu trở thành người được ngưỡng mộ nhất trên thế giới. Mô hình từ thiện của Gates còn truyền cảm hứng về kỷ nguyên "cho đi" hàng tỷ USD làm từ thiện của những tỷ phú gây tranh cãi như Mark Zuckerberg hay Jeff Bezos.

Theo Zing

Nguồn: Lược dịch bài viết từ The Nation



Bình Luận

LOEWE Aire Sutileza: Khi mùi hương trở thành nghệ thuật kể chuyện

Trong thế giới nước hoa, layering – nghệ thuật phối mùi – không chỉ là xu hướng mà còn là cách người dùng tạo nên một dấu ấn hương độc bản, thể hiện cá tính và cảm xúc một cách tinh tế. Với LOEWE Aire Sutileza, thương hiệu danh tiếng đến từ Tây Ban Nha mang đến một lựa chọn lý tưởng để khơi gợi cảm hứng sáng tạo qua từng tầng hương.

MONOTHEME: HƯƠNG THƠM Ý KHIẾN TRÁI TIM LỆCH NHỊP

LỆCH NHỊP Sinh ra tại kinh đô nghệ thuật Venice, Monotheme mang tinh thần cổ điển Ý vào từng lớp hương nước hoa. Không chạy theo xu hướng, mỗi chai là một tuyên ngôn thanh lịch vượt thời gian, dành cho người phụ nữ yêu sự nhẹ nhàng, gợi cảm và sang trọng đích thực.

Khám phá những mùi hương lý tưởng cho mùa hè cùng LOEWE

Khi thời tiết trở nên oi ả, một mùi hương thanh mát, nhẹ nhàng chính là “trợ thủ đắc lực” giúp bạn luôn cảm thấy dễ chịu và tự tin. Với phong cách tinh tế, gần gũi thiên nhiên, LOEWE Perfumes mang đến loạt lựa chọn hoàn hảo cho mùa hè – không nồng gắt, không áp lực, nhưng vẫn lưu hương bền bỉ và mang đậm cá tính.

4711 Original Eau de Cologne - Khi hương thơm trở thành nét đẹp vượt thời gian

Ra đời từ năm 1792, 4711 Original Eau de Cologne là một trong những dòng nước hoa lâu đời nhất thế giới – biểu tượng cho vẻ đẹp thuần khiết và truyền thống nước hoa Cologne đích thực. Không chạy theo xu hướng, 4711 giữ vững tinh thần cổ điển, thanh mát và dễ chịu – như một làn gió nhẹ luôn có mặt khi ta cần một khoảnh khắc tĩnh lặng cho riêng mình.

Furla Bag Line: Khi nước hoa mang dáng vẻ thời trang

Từ di sản thủ công Ý đến cảm hứng túi xách thời thượng, Furla khéo léo biến từng giọt hương thành một món phụ kiện đầy cá tính. Bộ tứ Autentica, Unica, Mistica và Pura không chỉ là nước hoa – mà là tuyên ngôn sống động của người phụ nữ hiện đại.

Initio Parfums Privés - Hành trình nội tâm qua từng tầng hương

Dù là phong cách gợi cảm, quyến rũ, hay yêu thích sự sang trọng, tinh tế và biết cách tận hưởng cuộc sống, Initio Parfums Privés hứa hẹn sẽ là thương hiệu nước hoa đẳng cấp mang đến cho bạn đa dạng sự lựa chọn về hương thơm, đặc biệt với Paragon, Oud for Greatness Neo, và Narcotic Delight.

Khi hương thơm là cầu nối giữa thiên nhiên và nghệ thuật

Loewe Earth – một trong những sáng tạo nổi bật nhất từ thương hiệu nước hoa cao cấp LOEWE – mang đến trải nghiệm khứu giác tinh tế, kết hợp giữa các nốt hương tự nhiên và kỹ thuật chế tác mùi hương đầy cảm hứng.

PARFUMS DE MARLY – Dấu ấn hương thơm mang phong cách thời đại

Khám phá hành trình hương thơm đặc sắc – nơi vẻ đẹp di sản quý tộc Pháp giao hòa với phong cách hiện đại tinh tế. Palatine, Althair và Perseus – mỗi bản hòa ca hương thơm là tuyên ngôn cá tính, khắc họa trọn vẹn vẻ đẹp nội tâm cùng dấu ấn riêng biệt.

Giới thiệu triển lãm "Tinh hoa Đông Hồ" - Khơi dậy hồn dân tộc giữa miền di sản

Với mong muốn mang đến một mùa hè rực rỡ sắc màu văn hóa, Emeralda Resort Ninh Bình trân trọng giới thiệu đến du khách gần xa triển lãm nghệ thuật dân gian mang tên “Tinh Hoa Đông Hồ” – hành trình khám phá vẻ đẹp mộc mạc mà trường tồn của dòng tranh truyền thống.

Fusion tung chương trình ưu đãi hè mừng sinh nhật Fusionlife tròn 1 năm

Tập đoàn Fusion vừa tung ra chương trình ưu đãi mùa hè nhân dịp sinh nhật tròn 1 năm của Fusionlife, với nhiều quyền lợi và giải thưởng hấp dẫn dành cho các hội viên tham gia chương trình khách hàng thân thiết.

Emeralda Resort Tam Cốc ra mắt mô hình du lịch MICE giữa lòng di sản văn hóa – thiên nhiên Ninh Bình

Chỉ cách Hà Nội khoảng 2 giờ di chuyển, Emeralda Resort Tam Cốc gây ấn tượng bởi không gian được ôm trọn bởi thiên nhiên Tam Cốc trữ tình, cùng kiến trúc biệt phủ Bắc Bộ đầy tinh tế

Khám phá những mùi hương tươi mới cho mùa hè

Mùa hè – mùa của ánh sáng, những chuyến đi và những cảm xúc tươi mới – là thời điểm lý tưởng để làm mới bản thân, không chỉ qua trang phục mà còn bằng một mùi hương phù hợp. Thấu hiểu điều đó, thương hiệu nước hoa danh tiếng từ Tây Ban Nha, LOEWE, mang đến loạt gợi ý hương thơm nhẹ nhàng, thanh thoát và đầy cuốn hút, lý tưởng để đồng hành cùng bạn trong những ngày nắng vàng rực rỡ.

Versace Eros Energy: Sự bùng nổ của đam mê và năng lượng

Nếu bạn đang tìm kiếm một mùi hương vừa mạnh mẽ, vừa tràn đầy sức sống – một thứ vũ khí thầm lặng giúp bạn chinh phục thế giới mỗi ngày – thì Versace Eros Energy chính là cái tên không thể bỏ qua trong năm nay. Là phiên bản mới nhất thuộc dòng Eros danh tiếng, Eros Energy không chỉ kế thừa tinh thần quyến rũ, nam tính đặc trưng của Versace, mà còn được tái tạo với làn gió hiện đại, tươi mới và năng động hơn – đúng như cái tên “Energy” mà nó mang trên mình.

Namia River Retreat và Vietnam Color ra mắt triển lãm “Shades of Lotus”

Triển lãm nghệ thuật và thiết kế đa phương tiện tôn vinh linh hồn của Sen từ 26/06 – 13/07/2025

JW Marriott Phu Quoc Emerald Bay tổ chức “Đêm Tiệc Summer Solstice”: Khi thiên nhiên thổi hồn cho trải nghiệm chăm sóc sức khỏe và ẩm thực tinh tế.

Sự kiện độc nhất này mang đến một không gian kết nối sâu sắc với thiên nhiên với điểm nhấn là JW Garden, qua đó lan tỏa lối sống bền vững và tôn vinh ngày dài nhất trong năm tại đảo ngọc Phú Quốc.

DSQUARED2 ICON – Hương thơm biểu tượng cho thế hệ mới

Trong thế giới thời trang và mùi hương, “biểu tượng” không chỉ là hình ảnh – đó là một tuyên ngôn sống. Với bộ đôi nước hoa ICON Pour Femme và ICON Pour Homme, nhà DSQUARED² đã mang đến một định nghĩa mới về sự tương phản đầy hài hòa – nơi cá tính riêng biệt và sự kết nối sâu sắc cùng tồn tại.

Versace Bright Crystal – Biểu tượng của sự quyến rũ, thuần khiết và tỏa sáng

Không đơn thuần là một hương nước hoa mang sắc thái hoa cỏ tươi mát, Versace Bright Crystal là tuyên ngôn đầy tinh tế về vẻ đẹp quyến rũ, thanh lịch của người phụ nữ hiện đại.

Khám phá Sài Gòn sinh động qua từng góc nhỏ tại Hotel Indigo Saigon The City

Sài Gòn không chỉ là một thành phố để ghé thăm, đó là nơi để cảm nhận. Là nhịp bước rộn ràng trên những con hẻm chằng chịt, là hương vị đậm đà lan tỏa từ những gánh hàng rong, và là sự giao hòa đầy lôi cuốn giữa những hồi ức quá khứ và nhịp sống hiện đại.